"Қазақстан-2050" Стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты " сыбайлас жемқорлықты ұлттық қауіпсіздікке тікелей қатер дәрежесіне көтереді және мемлекет пен қоғамды осы жағымсыз құбылысқа қарсы күресте күш біріктіруге бағыттайды.Біздің басты стратегиялық құжатымыз осы маңызды мәселе бойынша Қазақстанның принципті ұстанымын көрсететін елдер алдағы жылдардағы мемлекеттің сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатының негізі болып табылады.
Сыбайлас жемқорлық мемлекеттік басқару тиімділігінің, елдің инвестициялық тартымдылығының төмендеуіне әкелетіні, үдемелі әлеуметтік-экономикалық дамуды тежейтіні белгілі.
Қазақстан мемлекеттік тәуелсіздіктің алғашқы күндерінен бастап сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың тиімді, әлемдік стандарттарға сәйкес келетін институттары мен тетіктерін құру бағытын мақсатты және кезең-кезеңімен ұстанады.
Біздің елімізде қазіргі заманғы сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнама жұмыс істейді, оның негізі "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы" және "Мемлекеттік қызмет туралы" заңдар болып табылады, бірқатар бағдарламалық құжаттар іске асырылуда, арнайы мемлекеттік қызмет және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саласындағы функцияларды кешенді іске асыратын уәкілетті орган сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет саласындағы халықаралық ынтымақтастықты белсенді жүзеге асырады.
Меритократия қағидаттарында, олардың әлеуметтік шығу тегі мен мүліктік жағдайына қарамастан, қабілетті және кәсіби дайындалған адамдар басшылық лауазымдарды атқаратын мемлекеттік қызмет жүйесі, оның ішінде мемлекеттің әрбір органы мен лауазымды адамының функциялары мен өкілеттіктерін нақты ажырата және айқындай отырып қалыптастырылған.
Мемлекеттік қызмет көрсету саласын дамыту және мемлекеттік аппарат жұмысын ақпараттандыру, шенеуніктердің азаматтармен тікелей байланысын қысқарту және сыбайлас жемқорлық құбылыстары үшін жағдайларды азайту бойынша кешенді шаралар қабылданды.
Азаматтардың өмір сүру деңгейін арттыру, ұлттық экономиканың өсуі, бизнесті жүргізу жағдайларын жақсарту, халықтың құқықтық сауаттылығы мен әлеуметтік белсенділігін арттыру, электрондық үкіметті енгізу бойынша қабылданып жатқан шаралар, Қазақстанға әлемнің бәсекеге барынша қабілетті 50 елінің қатарына кіруге мүмкіндік берген, сондай-ақ заңға бағыну мәдениетін және жалпы қабылданған сыбайлас жемқорлыққа қарсы мінез-құлық үлгілерін қалыптастыру үшін алғышарттар жасайды.
Сонымен қатар, экономиканың одан әрі өсуі, халықтың әл-ауқатын арттыру, әлемнің бәсекеге барынша қабілетті отыз елінің қатарына кіру жөніндегі өршіл міндетті іске асыру жөніндегі стратегиялық міндеттерді шешу мемлекеттің сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатын жаңғыртуға және институттардың рөлін арттыруға негізделген жаңа жүйелі шаралар қабылдауды талап етеді, азаматтық қоғам оны іске асыруда, бұл сыбайлас жемқорлық көріністерін барынша азайтуға мүмкіндік береді.
Осыған байланысты, осы кезеңде сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл стратегиясын (бұдан әрі-Стратегия немесе сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегия) айқындайтын мемлекеттің жаңа бағдарламалық құжатын қабылдау қажеттілігі бар.
Мұндай құжатта сыбайлас жемқорлық деңгейін түбегейлі қысқартуға, мемлекет пен қоғам өмірінің әртүрлі салаларында оны тудыратын себептер мен жағдайларды жоюға қабілетті алдын алу сипатындағы кешенді шараларға жетекші рөл берілуі керек. Яғни, сыбайлас жемқорлықтың салдарымен күресуге емес, оның алғышарттарын жоюға баса назар аудару керек.
Ұлттық экономиканың бәсекеге қабілеттілігін арттыру бизнесті дамыту жолындағы әкімшілік кедергілерді жою жөніндегі шаралардың басымдығын, Қазақстанда жұмыс істейтін отандық және шетелдік кәсіпкерлердің құқықтары мен заңды мүдделерін кез келген сыбайлас жемқорлық көріністерінен тиімді қорғауды көздейді.
Тұтастай алғанда, мұндай Стратегия мемлекет пен қоғам өмірінің негізгі салаларын қамтуға, жан-жақты және дәйекті сыбайлас жемқорлыққа қарсы шаралар кешенін әзірлеуді және жүзеге асыруды көздеуге, сол арқылы мемлекеттік биліктің барлық деңгейлерінде, сондай-ақ жеке секторда сыбайлас жемқорлықтың барынша азайтылуын қамтамасыз етуге, қазақстандық азаматтардың осы әлеуметтік зұлымдыққа төзбеушілігін қалыптастыруға тиіс.
Бұл ретте стратегиямен айқындалатын базалық бағыттар біржола деректер бола алмайды. Олар жекелеген іс-шаралардың орындалуына қарай және сыбайлас жемқорлық құбылысын, оның себептерін, сыбайлас жемқорлық мінез-құлқының уәждемесін, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес саласындағы істердің жай-күйін елеулі және объективті бағалауды терең талдау нәтижелерін ескере отырып түзетілуге тиіс.